Twaalf mannen die op het eerste oog niks met elkaar te maken hebben zijn op een avond samengekomen in het Crown Hotel in Hokitika, Nieuw Zeeland. Hun bijeenkomst wordt verstoord door een vreemde, ene Walter Moody. Hoewel hij niets weet van de reden van de bijeenkomst wordt hij, ondanks zijn weerzin, meegesleurd in een reeks mysterieuze gebeurtenissen. Dit is het begin van The Luminaries, het boek dat ik voor mijn challenge-lijst mag afstrepen voor Nieuw-Zeeland.
The Luminaries is zo’n boek wat me al een tijd intrigeerde voordat ik het kocht. Het stond in mijn persoonlijke aanbevelingen als ik op Amazon zocht naar gerelateerde boeken voor The Night Circus, maar het verdween ook net zo makkelijk weer van mijn radar. Toen kwam ik het bij toeval tegen tussen de tweedehands boeken bij mijn boekhandel en besloot het mee te nemen. Een jaar geleden begon ik er in te lezen, maar kon mijn aandacht niet bij het verhaal houden. Later nog maar eens proberen, besloot ik. En dat ‘later’ is inmiddels ook weer een jaar geworden. Voor mijn Lees de Wereld Rond challenge pakte ik het maar weer eens uit de kast. En wat ben ik blij dat ik dat heb gedaan!
Gevraagd: doorzettingsvermogen
The Luminaries is een geweldig mooi boek. Toen ik het uit had dacht ik wel: Dit moet ik gewoon nog een keer lezen. Het verhaal zit goed in elkaar, het is doordacht. Maar dat realiseer je je pas als je door het eerste deel van het boek heen bent. Het verhaal begint met twaalf mannen die samen in het Crown Hotel zitten, maar wat ze daar precies doen is Walter Moody in eerste instantie niet duidelijk. Hij voelt dreiging. Dus als lezer weet je ook niks en voel je die dreiging. De beschrijvingen van Catton zijn uitvoerig, wat wel wat doorzettingsvermogen van haar lezers vraagt. Met haar beschrijvingen zet ze een geloofwaardig goudkoortsstadje neer, met geloofwaardige, menselijke karakters. Omdat ze ervoor kiest om veel personages op te voeren, krijgen de meeste van die karakters niet de verdieping die ze anders misschien zouden hebben gehad.
Op elk karakter wordt ingezoomd en we krijgen hun geschiedenis te weten. Dat is niet voor elk karakter nodig, dit is iets wat je in de loop van het verhaal ontdekt. Blijkbaar kennen sommige inwoners van Hokitika elkaar van vroeger en oude koeien worden uit de sloot gehaald. Hebben alle personages ook iets te verbergen?
Al die uitvoerige beschrijvingen van de omgeving, van mensen en van gebeurtenissen die beleefd worden door 20 personages maakt het wel een uitdaging om de draad van het verhaal niet kwijt te raken. Wie is wie ook alweer? En was het nou Balfour die iets had gezegd of toch Frost? Geen boek voor de al te onoplettende vrijetijdslectuurlezer. Maar als je op zoek bent naar een boek waarbij je je hersens (en geheugen) moet gebruiken, raad ik je The Luminaries echt aan. Ik heb er met volle teugen van genoten, de Nieuw-Zeelandse goudkoorts is voor mij zeker gaan leven.
In The Luminaries draait alles om mysterie: wat is er gebeurd en waarom? Dat zijn vragen die mij elke dag op de been houden, dus dit boek is aan mij goed besteed. Ik kan me heel goed voorstellen dat The Luminaries voor andere lezers te ingewikkeld, te veel is. Mij daagde het uit. En inspireerde het ook nog. Schijnbaar mag je dit soort moeilijke boeken schrijven en er ook nog de Man Booker Prize mee winnen. Cool. Dat schept hoop.
Slimme symboliek
Met astrologie heb ik niet veel, behalve dat ik onthoud welke dierenriemtekens bij mij horen: ram en os. Een lekkere koppige dierencombi. In het boek van Catton speelt astrologie ook een rol, maar niet in de vorm van een horoscoop. Catton heeft de 12 dierenriemtekens gekoppeld aan de 12 mannen met wie het verhaal begint. De bijbehorende huizen zijn ook weer te koppelen aan bijvoorbeeld het werk van dit karakter. Je ziet de personages, hun teken en huis in onderstaande tabel staan. Van dit soort symbolisme ga ik lichtelijk stuiteren.
| Personage | Dierenriemteken | Staat voor… | Werk van personage |
| Tauwhare | ram | leven | greenstone jager |
| Frost | stier | rijkdom | bankier |
| Löwenthal | tweeling | broeders | werkzaam bij de krant |
| Clinch | kreeft | ouder | hoteleigenaar |
| Mannering | leeuw | kinderen | magnaat, eigenaar goudvelden |
| Quee | maagd | gezondheid | goudsmid |
| Nilssen | weegschaal | wederhelft | commissiehandelaar |
| Pritchard | schorpioen | dood | apotheker |
| Balfour | boogschutter | reizen | bemiddelaar |
| Gascoigne | steenbok | koninkrijk | klerk justitie |
| Sook | waterman | vriendschap | hoedenmaker? |
| Devlin | vissen | gevangenis | prediker |
In de tabel hieronder staan de personages naar de huizen die bij hen horen.
| Personage | Werk van personage | Astrologisch huis | Bijbehorend huis/afkomst |
| Tauwhare | greenstone jager | House of Self | The Wells Cottage (Arahura Valley) |
| Frost | bankier | House of Value | The Reserve Bank (Revell-street) |
| Löwenthal | werkzaam bij de krant | House of Communications | The West Coast Times office |
| Clinch | hoteleigenaar | House of Home and Family | The Gridiron Hotel |
| Mannering | magnaat, eigenaar goudvelden | House of Pleasure | The Aurora Goldmine |
| Quee | goudsmid | House of Health | ‘Chinatown Forge’ |
| Nilssen | commissiehandelaar | House of Partnerships | Nilssen & Co. |
| Pritchard | apotheker | House of Reincarnation | The Opium Den |
| Balfour | bemiddelaar | House of Philosophy | Godspeed, a barque |
| Gascoigne | klerk justitie | House of Social Status | Hokitika Courthouse |
| Sook | hoedenmaker | House of Friendships | The Wayfarer’s Fortune |
| Devlin | prediker | House of Self-undoing | Hokitika Gaol |
Uitleg slimme symboliek
En wat vind ik hier nou zo mooi aan? Laten we Frost als voorbeeld nemen. Zijn dierenriemteken is stier, wat staat voor rijkdom. Frost is bankier en het astrologische huis wat bij hem hoort is House of Value, huis van waarde, de bank dus. En dat zien we in de laatste kolom terug: The Reserve Bank in Hokitika is waar we Frost kunnen vinden. Dat is geweldig bedacht, vind ik. Voor bijna alle karakters geldt een correspondentie als hierboven. Leuk, slim en goed bedacht. Zoiets geeft me energie.
Planeten x personages
Hoe zit het dan met de andere personages die niet één van de 12 dierenriemtekens hebben gekregen? We hebben het over Walter Moody, Lydia Wells, Francis Carver, Alistair Lauderback, George Shepard, Anna Wetherell en Emery Staines. Zij hebben allemaal een related influence afkomstig van bepaalde planeten, wat weer in hun karakter en handelingen naar voren komt. Die verdeling van planeten naar personages is als volgt:
| Personage | Invloed | Planeet |
| Walter Moody | verstand | Mercurius (ook de boodschapper) |
| Lydia (Wells) Carver Greenway | verlangen | Venus |
| Francis Carver | kracht | Mars |
| Alistair Lauderback | bevel | Jupiter |
| George Shepard | beperking | Saturnus |
| Anna Wetherell | binnenste | de zon/de maan |
| Emery Staines | buitenste | de maan/de zon |
het staat in de sterren
Het bovenstaande is van belang voor het begrijpen van de sterrenkaarten op de deelbladen van The Luminaries. Bij elk nieuw deel van het verhaal staat een afbeelding zoals hieronder. Er staan een aantal symbolen in, die staan voor een van de zeven personages en corresponderende planeten.
Op dit blad zien we bij vier personages een aantal symbooltjes staan: bij Balfour, Gascoigne, Frost en Nilssen. De symbooltjes in de vlakken staan voor de planeten die corresponderen met de zeven personages in de tabel hierboven. Dit blad vertelt ons dat in dit deel van het verhaal Balfour te maken krijgt met Moody, Carver en Lauderback; Gascoigne heeft wat te doen met Lydia Wells en Anna Wetherell. Op zijn beurt heeft Nilssen omgang met George Shepard, en Frost ontmoet Emery Staines.
Elk deel van The Luminaries wordt voorafgegaan door zo’n sterrenkaart. Worden we misschien allemaal gestuurd door een bovenaards iets achter de sterren? Catton laat dat aan je eigen fantasie over, maar heeft er een slim verhaal van gemaakt dat suggereert dat sommige dingen nu eenmal voorbestemd zijn.
BOEKINFO & BRONNEN
Gelezen: The Luminaries
Auteur: Eleanor Catton
Uitgave: London: Granta Books, 2014
Land: Nieuw-Zeeland
Bronnen:
The Luminaries tour of Hokitika and Dunedin
